Tuần qua, Thời báo Hoàn Cầu, trực thuộc Nhân Dân Nhật Báo của Đảng Cộng sản Trung Quốc, bắn tiếng rằng các chuyến thăm dồn dập của nhiều quan chức cấp cao Mỹ không thể nào làm lung lay chính sách "4 không" của Việt Nam.
Phó tổng thống Mỹ Kamala Harris sắp thăm Singapore, Việt Nam trong tháng 8-2021 - Ảnh: Reuters
Thậm chí là "Việt Nam sẽ không chọn phe Mỹ". Sự lên tiếng này diễn ra sau chuyến thăm của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin và trước chuyến công du Việt Nam của Phó tổng thống Kamala Harris. Có thể nhận thấy tờ báo Trung Quốc đã quen đóng khung quan hệ các nước trong góc độ an ninh, quốc phòng mà bỏ qua các khía cạnh khác như quan hệ y tế, nhân đạo, văn hóa, giáo dục…
Nếu Thời báo Hoàn Cầu bình tĩnh hơn sẽ có thể nghĩ rằng quan hệ Mỹ và Việt Nam phải bước sang năm thứ 26 để lần đầu mới có một phó tổng thống sang thăm Việt Nam ngay từ đầu nhiệm kỳ.
Chính bộ trưởng quốc phòng Mỹ cũng đã tuyên bố công khai trong chuyến công du Đông Nam Á cuối tháng 7 rằng: "Chúng tôi đâu có yêu cầu các nước trong khu vực chọn giữa Mỹ và Trung Quốc" (theo Nikkei Asia, ngày 27-7).
Thế giới ngày nay đâu còn cưỡng bách phải chọn phe, trừ phi vẫn cứ muốn dựa vào "sức mạnh cứng" mà ép thiên hạ thay vì dùng "sức mạnh mềm" để chinh phục lòng người. Cái sức mạnh mềm trong đại dịch COVID-19 càng có cơ hội thi triển, nhất là khi Mỹ và Trung Quốc đang là hai cường quốc sản xuất vắc xin theo hai trường phái kỹ thuật khác nhau và cùng đang… dư thừa vắc xin.
Vấn đề ở chỗ mỗi cường quốc suy nghĩ như thế nào về việc sử dụng vắc xin để xây dựng "sức mạnh mềm". Thật ra, không chỉ các cường quốc mà còn cả các nước "có của ăn, của để" khác tham gia góp vắc xin qua COVAX để chia sẻ cho các nền kinh tế "trung bình và nghèo"…
Sự hào phóng này từ nhiều nước có gốc văn hóa Âu - Mỹ, thể hiện lý tưởng "người Samaritan tốt bụng" (the good Samaritan) vô tư giúp đỡ cứu giúp người gặp nạn bên đường… Tinh thần này đã được Tổng thống Mỹ Joe Biden trình bày với thế giới: "Chúng tôi chia sẻ số vắc xin này không nhằm giành lấy thiện cảm hay đặc quyền. Chúng tôi chia sẻ vắc xin để bảo vệ tính mạng con người và đưa thế giới thoát khỏi đại dịch".
Tinh thần "người Samaritan tốt bụng" đó đã thấm vào trong huyết quản, vì thế các cường quốc như Mỹ, Pháp, Nhật… gửi vắc xin hỗ trợ các nước nghèo và đang phát triển qua cơ chế COVAX mà không yêu cầu chỉ để chích cho kiều dân của mình.
Quan hệ cũng dăm bảy đường quan hệ!
DANH ĐỨC