Gas (LPG) là nhiên liệu thiết yếu trong gian bếp hiện đại, mang lại sự tiện lợi và hiệu quả. Tuy nhiên, sự quen thuộc đôi khi dẫn đến chủ quan. Việc trang bị kiến thức đầy đủ và tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc an toàn là chìa khóa để biến gas thành người bạn đồng hành tin cậy, thay vì một "quả bom nổ chậm" trong nhà.
1. Hiểu rõ đặc tính của Gas
- Để sử dụng gas an toàn, trước hết chúng ta cần hiểu rõ các đặc tính vật lý quan trọng của nó:
+ Thành phần và mùi nhận biết: Gas có thành phần chính là Butan (C4H10) và Propan (C3H8). Ở trạng thái tự nhiên, gas không màu, không mùi, nhưng được nhà sản xuất pha thêm chất tạo mùi giống "trứng thối" để giúp chúng ta dễ dàng phát hiện khi có rò rỉ.
+ Tỷ trọng: Hơi gas nặng hơn không khí từ 1,5 đến 2 lần. Do đó, khi rò rỉ, gas sẽ lan truyền sát mặt đất và tích tụ ở những nơi trũng, thấp.
+ Áp suất: Áp suất trong bình phụ thuộc hoàn toàn vào nhiệt độ môi trường bên ngoài. Ở nhiệt độ thông thường (15°C – 30°C), áp suất này dao động trong khoảng 4,5 – 7,8 kg/cm².
2. Quy tắc vàng khi lắp đặt và bố trí
An toàn bắt đầu từ khâu lắp đặt. Việc bố trí khu vực bình gas và các thiết bị đúng cách sẽ giảm thiểu đáng kể rủi ro.
+ Vị trí đặt bình: Bình gas phải được đặt ở khu vực thông thoáng để thuận tiện cho việc thay thế và dễ tiếp cận trong trường hợp khẩn cấp.
+ An toàn cháy nổ: Khu vực để bình gas không được có các chất dễ cháy, chất ăn mòn hay bất kỳ nguồn gây cháy nổ nào. Bình gas phải được đặt chắc chắn để tránh va đập, đổ vỡ.
+ Giám sát an toàn khu vực bếp: Phải luôn giám sát chặt chẽ, không để trẻ em và những người không có trách nhiệm chơi đùa hay tự ý thao tác gần khu vực bếp và bình gas.
+ Trang bị PCCC: Bình chữa cháy phải được đặt ở vị trí dễ lấy và luôn ở trạng thái hoạt động tốt.
3. Vận hành hàng ngày - thói quen nhỏ, an toàn lớn
Những thói quen sử dụng hàng ngày quyết định trực tiếp đến sự an toàn của cả gia đình.
+ Mở, đóng van đúng cách: Luôn nhớ "Mở van bình trước, bật bếp sau. Tắt bếp trước, khóa van bình sau".
+ Luôn trông coi bếp khi nấu: Phải luôn có người giám sát trong suốt quá trình bếp gas hoạt động.
+ Kiểm tra định kỳ: Thường xuyên dùng nước xà phòng bôi lên các mối nối, khớp nối để kiểm tra rò rỉ. Nghiêm cấm dùng ngọn lửa trần như diêm hay bật lửa để kiểm tra rò rỉ.
+ Khóa van khi không sử dụng: Luôn khóa tất cả các van cổ bình gas lại ngay sau khi nấu ăn xong hoặc khi không sử dụng.
4. Các bước sống còn khi phát hiện rò rỉ gas
Khi ngửi thấy mùi gas trong nhà, hãy giữ tuyệt đối bình tĩnh và thực hiện ngay lập tức các bước sau:
+ Đóng van gas: Nhanh chóng đóng ngay van cấp gas.
+ Mở cửa thông gió: Mở tất cả cửa sổ và cửa ra vào để tạo độ thông thoáng lớn nhất, giúp khí gas thoát ra ngoài.
+ Cấm tuyệt đối nguồn lửa: Không được thực hiện bất kỳ hành động nào có thể gây ra tia lửa: không bật/tắt công tắc điện, không dùng diêm, bật lửa, không hút thuốc, không khởi động xe máy.
+ Sơ tán: Thông báo cho mọi người trong khu vực và bình tĩnh đưa người không có nhiệm vụ ra khỏi nơi nguy hiểm.
+ Gọi hỗ trợ: Di chuyển ra khỏi khu vực nguy hiểm và dùng điện thoại để báo ngay cho nhà cung cấp gas hoặc lực lượng PCCC theo số 114.
5. Hướng dẫn sơ cứu ban đầu
Trong trường hợp không may xảy ra tai nạn, việc sơ cứu ban đầu đúng cách là vô cùng quan trọng.
+ Gas dính vào mắt: Giữ mắt ở trạng thái mở và dùng nước sạch rửa liên tục trong 15 phút, sau đó đưa nạn nhân đi cấp cứu.
+ Bỏng lạnh do gas lỏng: Dùng nước lã sạch rửa vùng da tiếp xúc với gas để tránh bị ăn mòn, sau đó băng lại và đưa nạn nhân đến cơ sở y tế.
+ Ngạt thở: Đưa ngay người bị nạn ra nơi an toàn, thông thoáng. Nếu nạn nhân ngừng thở, phải tiến hành hô hấp nhân tạo ngay lập tức, đồng thời sưởi ấm và gọi xe cấp cứu.
Gas là một người bạn đồng hành hữu ích trong gian bếp, nhưng sẽ trở thành mối nguy hiểm khôn lường nếu chúng ta chủ quan. Sự an toàn của gia đình bạn không đến từ may mắn, mà đến từ kiến thức và những thói quen cẩn trọng hàng ngày. Đừng để sự bất cẩn biến tiện nghi thành thảm họa. Hãy là người sử dụng gas có trách nhiệm vì sự bình yên của chính bạn và cộng đồng.
Phòng Cảnh sát PCCC và CNCH