Hệ thống truyền tải điện 500 KV được xếp vào danh mục “công trình quan trọng liên quan đến an ninh quốc gia” theo Quyết định 1944/QĐ‑TTg ngày 4/12/2017 của Thủ tướng Chính phủ; đây là mạng lưới siêu cao áp vận chuyển điện trên diện rộng, chủ yếu nối kết miền Nam - Trung - Bắc, là trụ đỡ, cột sống của nguồn năng lượng quốc gia.

Tại tỉnh Khánh Hòa thời gian qua đã xuất hiện hành vi tháo bu lông leo tại các trụ néo thuộc hệ thống đường dây truyền tải điện 500KV - một bộ phận kỹ thuật quan trọng phục vụ công tác sửa chữa, bảo dưỡng đường dây khi xảy ra sự cố. Việc làm tưởng chừng “vô hại” này không chỉ đe dọa nghiêm trọng đến an toàn vận hành hệ thống truyền tải điện quốc gia, mà còn tiềm ẩn nguy cơ gây tai nạn lao động cho lực lượng kỹ thuật, làm gián đoạn cung cấp điện quy mô lớn, ảnh hưởng đến an ninh năng lượng và sự ổn định phát triển kinh tế - xã hội.

Đặc biệt, hành vi này có dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng pháp luật hình sự, cụ thể là tội “Phá hủy công trình, phương tiện quan trọng về an ninh quốc gia” theo Điều 303 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017, năm 2025), với mức hình phạt cao, có thể lên đến tù chung thân trường hợp gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.

Ngoài hành vi tháo trộm bu – lông leo, trước đây từng xảy ra nhiều vụ xâm phạm khác như: bắn vỡ sứ cách điện bằngsúng cao su, đào mộ cất mồ mả dưới hành lang lưới, tự ý tháo bu-lông, gài mìn hay đốt rẫy… ảnh hưởng trực tiếp, nghiêm trọng đến quá trình vận hành đường dây 500 kV.

Lực lượng An ninh điều tra Công an tỉnh Khánh Hòa hiện đang tích cực phối hợp với các đơn vị chức năng điều tra, truy xét, xác minh, xử lý nghiêm theo quy định pháp luật. Đồng thời, khuyến cáo người dân cần nâng cao ý thức bảo vệ các công trình hạ tầng thiết yếu; kịp thời tố giác, cung cấp thông tin nếu phát hiện hành vi khả nghi xâm phạm đường dây truyền tải điện cao thế. Việc bảo vệ công trình điện 500kV không chỉ là trách nhiệm của các ngành chức năng mà còn là trách nhiệm của toàn dân trong việc giữ gìn an ninh năng lượng, đảm bảo an toàn xã hội và an ninh quốc gia.

Phát huy vai trò nòng cốt trong công tác bảo vệ an ninh quốc gia, Cơ quan An ninh điều tra, Công an tỉnh Khánh Hòa đã nghiên cứu, đánh giá và đề xuất các giải pháp thiết thực nhằm chủ động phòng ngừa, phát hiện, xử lý hiệu quả hành vi xâm phạm công trình truyền tải điện 500 kV - một trong những công trình trọng yếu về an ninh quốc gia. Trọng tâm gồm:

1. Tăng cường bảo vệ an ninh công trình trọng điểm: Phối hợp chặt chẽ với các đơn vị chức năng tổ chức tuần tra, kiểm soát thường xuyên các tuyến đường dây đi qua địa bàn trọng yếu, khu vực rừng núi, dân cư.

2. Đẩy mạnh tuyên truyền, vận động nhân dân tham gia bảo vệ: Phối hợp chính quyền địa phương, EVN và các đơn vị truyền tải đẩy mạnh tuyên truyền về tầm quan trọng và quy định bảo vệ hệ thống điện 500 kV. Tổ chức các đợt phát động phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, lắp đặt camera, loa cảnh báo và biển báo tuyên truyền tại các khu vực dân cư giáp công trình.

3. Chủ động phát hiện, xử lý vi phạm: Phối hợp các đơn vị nghiệp vụ tổ chức rà soát, nắm tình hình địa bàn và đối tượng có biểu hiện chống phá, ngáo đá, nghiện hút, rối loạn tâm thần… Tăng cường kiểm tra định kỳ, đột xuất nhằm phát hiện sớm các hành vi vi phạm.

4. Tăng cường phối hợp liên ngành, sẵn sàng ứng phó sự cố: Thiết lập đường dây nóng giữa Công an, chính quyền, EVN để xử lý nhanh khi xảy ra sự cố. Tổ chức diễn tập phương án phòng chống phá hoại, cứu hộ cứu nạn lưới điện trong dịp cao điểm. Huy động lực lượng dân quân tự vệ, bảo vệ cơ sở khi cần thiết.

5. Ứng dụng công nghệ trong giám sát và cảnh báo: Triển khai hệ thống camera giám sát, flycam tuần tra, cảm biến cảnh báo rung chấn, vật thể lạ; xây dựng bản đồ số hóa tuyến điện 500 kV tích hợp hệ thống giám sát an ninh. Từng bước áp dụng AI, phân tích dữ liệu nhằm cảnh báo nguy cơ và phát hiện hành vi bất thường sớm./.