Thời gian gần đây, tình trạng lợi dụng không gian mạng để mua, bán trái phép vũ khí quân dụng đang diễn biến phức tạp, trở thành mối nguy cơ đe dọa nghiêm trọng đến an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội. Các đối tượng triệt để lợi dụng không gian mạng để rao bán, đăng tải các bài viết, video hướng dẫn chế tạo vũ khí tự chế có tính năng, tác dụng tương tự vũ khí quân dụng. Để che giấu hành vi phạm tội, các đối tượng lập ra các tài khoản có thông tin ảo, tham gia các hội, nhóm kín trên mạng xã hội (Facebook, Zalo, Telegram…) để mua, bán hoặc đăng tải các bài viết chế tạo các loại vũ khí; quá trình giao dịch, các đối tượng không trực tiếp gặp mặt mà thông qua các đối tượng trung gian (có thể là quản trị của các hội, nhóm kín) hoặc sử dụng các tài khoản ngân hàng không chính chủ để giao dịch trực tiếp với nhau; sau đó, tiếp tục sử dụng các dịch vụ vận chuyển, đơn vi5 bưu chính để giao “hàng”, thậm chí, có đối tượng còn chia nhỏ các bộ phận, linh kiện của vũ khí, sau đó giao nhiều lần đến tay người mua.

Bên cạnh đó, tình trạng đăng tải công khai các video, bài viết hướng dẫn cách lắp ráp, độ chế vũ khí vẫn “tràn lan” trên không gian mạng. Việc dễ dàng tiếp cận thông tin, cũng như những linh kiện, bộ phận để chế tạo rất dễ tìm kiếm, khiến cho các đối tượng phản động, các loại tội phạm có thể dễ dàng học theo, tự chế tạo vũ khí để tiến hành các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia hoặc thực hiện các hành vi phạm tội khác... gây hậu quả khôn lường cho xã hội.

Từ năm 2024 đến nay, lực lượng Công an tỉnh Khánh Hoà đã phát hiện và khởi tố trên 18 vụ án liên quan hành vi chế tạo, tàng trữ, mua bán, sử dụng trái phép vũ khí quân dụng. Qua điều tra cho thấy, thông qua mạng xã hội, các đối tượng mua các loại vũ khí với mục đích “phòng thân” hoặc sử dụng vào mục đích phạm tội. Các đối tượng sử dụng đa phần có tiền án, tiền sự, liên quan đến ma túy, tín dụng đen…; đáng lo ngại, qua nhiều vụ việc cho thấy đối tượng sử dụng vũ khí ngày càng trẻ hoá, thiếu hiểu biết về pháp luật, đã tìm hiểu và mua các loại vũ khí trên mạng xã hội chỉ vì bạn bè xâu lôi kéo, mua về để “thể hiện bản lĩnh”, “phòng thân” và sử dụng để giải quyết mâu thuẫn khi cần thiết… một số đối tượng manh động đã sử dụng gây hậu quả nghiêm trọng cho người khác, gây bức xúc trong dư luận.

Nguyên nhân của thực trạng trên rất đa dạng, xuất phát từ tính phổ biến, nguồn thông tin đa dạng, dễ tìm kiếm, tiếp cận trên không gian mạng, nhất là các trang mạng xã hội; cũng như “tính ẩn danh”, thiếu chế tài quản lý đã tạo thành môi trường “hoàn hảo” để các đối tượng xấu lợi dụng để thực hiện hành vi phạm tội. Bên cạnh đó, công tác kiểm tra hàng hóa tại các dịch vụ vận chuyển, đơn vị bưu chính vẫn còn nhiều sơ hở, thiết bị soi chiếu còn thiếu, khâu kiểm tra chủ yếu bằng mắt thường; nhiều nhân viên thiếu kiến thức pháp luật, vô tình tiếp tay cho hoạt động phạm tội. Căn cứ các quy định của pháp luật, mọi hành vi hành vi chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, mua bán, sử dụng trái phép vũ khí quân dụng cũng như hành vi tiếp tay đều sẽ bị xử lý theo quy định.

Trước diễn biến phức tạp của loại tội phạm này, thời gian tới, Công an tỉnh Khánh Hòa sẽ triển khai đồng bộ các biện pháp quản lý địa bàn, thường xuyên tuần tra kiểm soát nhằm phát hiện, đấu tranh, xử lý các loại tội phạm liên quan đến hành vi chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, mua bán, sử dụng trái phép vũ khí quân dụng. Bên cạnh đó, đề nghị đơn vị vận chuyển có giải pháp kiểm soát chặt chẽ hàng hóa trước khi tiếp nhận vận chuyển để phòng ngừa rủi ro pháp lý cho doanh nghiệp; đồng thời, người dân khi phát hiện hành vi nghi vấn liên quan đến vũ khí, cần kịp thời thông báo cho lực lượng chức năng để ngăn chặn, xử lý.

Trong bối cảnh toàn cầu hoá và Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, việc lợi dụng không gian mạng để thực hiện hành vi phạm tội diễn biến hết phức tạp; đây là một trong những thách thức an ninh phi truyền thống trong giai đoạn hiện nay, là thách thức lớn đến sự ổn định của an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội. Do vậy, đấu tranh với tội phạm liên quan vũ khí quân dụng là nhiệm vụ lâu dài và đầy thách thức, đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ của lực lượng chức năng và toàn xã hội; trong đó, ý thức cảnh giác và tinh thần trách nhiệm của mỗi người dân chính là yếu tố quyết định để giữ gìn sự bình yên cho cộng đồng.