Tội phạm mua bán người được Liên Hợp Quốc xác định là 1 trong 4 loại tội phạm nguy hiểm nhất, được đưa vào Chương trình phòng, chống tội phạm. Năm 2013 Liên Hợp Quốc đã chọn ngày 30/7 là “Ngày Thế giới phòng, chống mua bán người”. Từ đó ngày 30/7 được lấy như một cột mốc để thế giới quan sát, nhìn nhận về tình hình mua bán người, qua đó nâng cao nhận thức về tình hình của các nạn nhân nhằm thúc đẩy và bảo vệ quyền của họ. Tại Việt Nam, ngày 10/5/2016, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 793/QĐ-TTg, lấy ngày 30/7 hằng năm là “Ngày toàn dân phòng, chống mua bán người”, với mục tiêu huy động mọi nguồn lực, phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và toàn dân tham gia phòng ngừa, ngăn chặn, tiến tới đẩy lùi tội phạm mua bán người trên phạm vi toàn quốc.

Tội phạm buôn bán người là một trong những hành vi phạm tội nguy hiểm, không chỉ xâm hại nghiêm trọng đến quyền lợi, nhân phẩm của công dân, mà còn gây ảnh hưởng xấu đến tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. Tội phạm buôn bán người không chỉ diễn ra ở các vùng nông thôn, khu vực biên giới mà còn len lỏi vào cả các thành phố lớn, nơi tập trung đông dân cư và có nhu cầu lao động cao. Các nạn nhân có thể là những người lao động nghèo, phụ nữ, trẻ em hoặc những người thiếu hiểu biết về pháp luật, dễ dàng bị các đối tượng lợi dụng.

Trong kỷ nguyên số, không gian mạng đã trở thành một phần thiết yếu của đời sống con người, mang đến nhiều tiện ích về kết nối, học tập, giải trí và cơ hội việc làm. Tuy nhiên, cũng chính môi trường này lại trở thành công cụ đắc lực cho các loại tội phạm sử dụng công nghệ cao, đặc biệt là tội phạm mua bán người. Những thủ đoạn tinh vi, ẩn danh và khó kiểm soát trên mạng xã hội, ứng dụng nhắn tin hay nền tảng tuyển dụng trực tuyến đã và đang khiến nhiều người, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em, trở thành nạn nhân một cách âm thầm.

      Vì vậy, việc nhận diện các thủ đoạn lừa đảo, lôi kéo, dụ dỗ người nhằm mua bán phổ biến trên không gian mạng là hết sức cần thiết, có thể nhận diện một số chiêu trò phổ biến như sau:

      Thứ nhất, các đối tượng lập tài khoản giả mạo trên mạng xã hội như: Zalo, Facebook, Viber, Telegram... làm quen, kết bạn, giả vờ tán tỉnh yêu đương để tiếp cận người dùng, đặc biệt là phụ nữ trẻ hoặc người cô đôn. Sau khi tạo dựng thành công “mối quan hệ tình cảm ảo”, chúng đưa ra lời mời kết hôn, du lịch hoặc về sống tại nước ngoài, sau đó bán nạn nhân cho các tổ chức buôn người.

      Thứ hai, lợi dụng nhu cầu tìm việc làm của người lao động, thông qua các trang web tuyển dụng, trung tâm môi giới lao động ảo, các đối tượng quảng cáo những công việc nhẹ với thu nhập cao ở nước ngoài hoặc ở trong nước nhưng không yêu cầu bằng cấp. Khi nạn nhân đồng ý, họ bị yêu cầu nộp phí, giao nộp giấy tờ cá nhân và sau đó bị đưa đến các khu vực xa xôi, mất liên lạc với gia đình.

       Thứ ba, các đối tượng sử dụng chiêu trò “tuyển người mẫu, diễn viên, streamer”, dụ dỗ trẻ em, thanh thiếu niên gửi ảnh, clip nhạy cảm, rồi sử dụng các tài liệu này để khống chế, đe doạ, ép buộc nạn nhân tham gia các hoạt động livestream khiêu dâm, sản xuất nội dung độc hại hoặc bị bán cho các đường dây mại dâm.

        Thứ tư, các đối tượng lợi dụng các nền tảng mạng xã hội xuyên biên giới như Telegram, WhatsApp.. để điều hành đường dây, trao đổi nạn nhân, thu tiền chuộc hoặc quản lý nạn nhân bị ép làm việc trái pháp luật.

        Nhận diện cơ bản: Các đối tượng thường có lai lịch không rõ ràng, thường dặn dò nạn nhân bí mật không nói với người thân việc mình đi làm xa; chúng vẽ ra các viễn cảnh việc nhẹ lương cao, cuộc sống sung sướng; khi tuyển dụng người lao động chúng không yêu cầu bằng cấp hoặc thạo nghề.

        Để phòng ngừa với loại tội phạm này, trước hết mọi người cần thận trọng, cảnh giác với những lời hứa hẹn, dụ dỗ tìm việc làm có thu nhập cao hoặc lấy chồng nước ngoài giàu có, cần tìm hiểu kỹ về địa danh, địa điểm, công ty mà mình dự định đến làm việc và đặc điểm, lai lịch của những người rủ mình đi làm như thế nào. Trước khi đi hãy tham khảo ý kiến mọi người và thông báo, nhắn gửi cho gia đình, người thân biết bạn sẽ đi đâu, đi với ai trước khi quyết định đi làm xa. Nên thường xuyên tìm hiểu để nâng cao hiểu biết, kỹ năng tự bảo vệ, có thể đảm bảo an toàn cho bản thân và giúp cho người thân khỏi bị mua, bán.

         Để không ai bị xâm phạm đến các quyền tự do, quyền con người…bị coi như một món hàng để bọn tội phạm đưa ra trao đổi, mua bán, mỗi người dân hãy cùng hành động vì sự an toàn của cộng đồng. Vì tương lai tốt đẹp của toàn xã hội, hãy tích cực chia sẻ những thông tin cảnh báo tội phạm để tuyên truyền cho những người thân trong gia đình, bạn bè biết và cảnh giác với tội phạm buôn bán người.

Mạc Vân