Các làng nghề truyền thống không chỉ lưu giữ nét văn hóa đặc trưng của địa phương mà còn thu hút đông đảo hộ dân tham gia sản xuất. Tuy nhiên, thực tế cho thấy hoạt động sản xuất tại nhiều làng nghề luôn tiềm ẩn nguy cơ cháy, nổ, đặt ra yêu cầu cấp thiết về công tác bảo đảm an toàn phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ (PCCC và CNCH).

Tại xã Vạn Thắng, tỉnh Khánh Hoà, làng nghề xoi trầm hương hiện có khoảng 400 hộ với hơn 700 nhân khẩu tham gia sản xuất. Đây là nghề cha truyền con nối tồn tại trên 100 năm. Những năm gần đây, nhờ ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, các hộ đã đưa vào sử dụng nhiều loại máy móc, thiết bị để chế tác sản phẩm. Quá trình sản xuất cũng thường xuyên sử dụng các loại hóa chất, dung môi, keo dán, sơn, dầu bóng… có tính chất dễ cháy. Chính vì vậy, nguy cơ phát sinh cháy, nổ tại làng nghề ngày càng phức tạp, tiềm ẩn nhiều rủi ro cho người dân.

Nguy cơ cháy, nổ tại làng nghề trầm hương Vạn Thắng xuất phát từ đặc điểm sản xuất đặc thù. Nguyên liệu chế tác chủ yếu là gỗ, bột trầm, tinh dầu, hương liệu – đều là những chất dễ bắt lửa. Trong quá trình gia công, mùn cưa, bụi gỗ, bụi trầm phát tán, khi gặp tia lửa điện hoặc nguồn nhiệt rất dễ gây cháy lan. Một số hộ sản xuất vẫn bố trí nơi làm việc trong không gian nhà ở, diện tích chật hẹp, lối thoát nạn hạn chế, nhiều khu vực chưa có biện pháp ngăn cháy lan hiệu quả. Bên cạnh đó, việc sắp xếp nguyên liệu, sản phẩm còn lộn xộn; hệ thống điện lắp đặt tạm bợ, dây dẫn không đảm bảo kỹ thuật; phương tiện chữa cháy ban đầu chưa đầy đủ… Tất cả những yếu tố này nếu không được khắc phục sẽ dẫn đến hậu quả nghiêm trọng khi xảy ra sự cố.

Qua đánh giá, công tác bảo đảm an toàn PCCC và CNCH tại làng nghề trầm hương Vạn Thắng vẫn còn nhiều hạn chế. Mặc dù chính quyền địa phương đã có sự quan tâm, tuyên truyền, hướng dẫn, song do ý thức chấp hành của một bộ phận hộ dân chưa cao nên hiệu quả còn hạn chế. Không ít gia đình vẫn chủ quan, chưa trang bị phương tiện chữa cháy ban đầu, còn bố trí nguyên liệu dễ cháy gần nguồn nhiệt, sử dụng điện thiếu an toàn. Việc duy trì và phát huy mô hình tổ liên gia an toàn PCCC chưa đạt kết quả như mong muốn, trong khi đây là giải pháp quan trọng giúp người dân hỗ trợ nhau kịp thời khi có sự cố.

Để chủ động phòng ngừa, hạn chế thấp nhất nguy cơ cháy, nổ tại làng nghề trầm hương Vạn Thắng, mỗi hộ dân cần nghiêm túc thực hiện tốt các yêu cầu sau:

- Thường xuyên kiểm tra, bảo dưỡng hệ thống điện, không câu mắc tùy tiện, tránh để thiết bị điện quá tải hoặc hư hỏng.

- Bố trí nơi sản xuất tách biệt nguồn lửa, nguồn nhiệt, không dự trữ lượng lớn nguyên liệu dễ cháy trong không gian chật hẹp, xen lẫn nhà ở.

- Trang bị và sử dụng thành thạo phương tiện chữa cháy ban đầu, đặt ở vị trí dễ thấy, dễ lấy; chuẩn bị sẵn xô nước, cát, chăn chiên… để xử lý sự cố nhỏ.

- Niêm yết nội quy, biển báo an toàn PCCC&CNCH, nhắc nhở các thành viên trong gia đình và lao động tuân thủ nghiêm.

- Tham gia đầy đủ các lớp tập huấn, thực tập phương án chữa cháy, thoát nạn, rèn luyện kỹ năng xử lý tình huống thực tế.

- Phát huy mô hình “Tổ liên gia an toàn PCCC”, thường xuyên trao đổi thông tin, kịp thời báo tin và hỗ trợ lẫn nhau khi có sự cố.

Công tác PCCC và CNCH tại các làng nghề truyền thống nói chung, làng nghề trầm hương Vạn Thắng nói riêng, chỉ đạt hiệu quả khi có sự phối hợp chặt chẽ giữa lực lượng chức năng, chính quyền địa phương và đặc biệt là ý thức trách nhiệm của từng hộ dân. Chủ động phòng ngừa, nâng cao kỹ năng xử lý sự cố chính là giải pháp quan trọng để bảo đảm an toàn tính mạng, tài sản, góp phần xây dựng làng nghề phát triển ổn định, bền vững.

Ngọc Thạch