Tôn giáo và tín ngưỡng là một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa, tinh thần của người Việt Nam. Các cơ sở tôn giáo, tín ngưỡng như chùa chiền, đền, miếu, nhà thờ... thường là nơi tổ chức các hoạt động cộng đồng, lễ hội và thờ cúng, thu hút đông đảo người dân tham gia. Tuy nhiên, với đặc thù nhiều vật liệu dễ cháy (gỗ, vải, giấy...) và việc sử dụng nến, hương, đèn dầu, các cơ sở này tiềm ẩn nguy cơ cháy, nổ cao.

1. Các nguy cơ cháy, nổ thường gặp tại các cơ sở tôn giáo, tín ngưỡng:

- Sử dụng lửa trần: Việc thắp hương, nến, đốt vàng mã trong các dịp lễ, Tết là nguy cơ hàng đầu gây hỏa hoạn. Nếu không được kiểm soát cẩn thận, tàn lửa có thể bén vào các vật liệu dễ cháy như rèm cửa, đồ thờ cúng, tạo ra đám cháy lớn.

- Hệ thống điện không an toàn: Dây điện cũ, quá tải hoặc lắp đặt không đúng kỹ thuật là nguyên nhân phổ biến gây chập điện, phóng điện, dẫn đến cháy.

- Vị trí thờ cúng không hợp lý: Việc đặt bàn thờ, bát hương, đèn dầu gần các vật liệu dễ cháy như gỗ, vải, màn rèm cũng là một rủi ro lớn.

- Tàng trữ vật liệu dễ cháy: Các cơ sở tôn giáo thường lưu trữ nhiều vật liệu dễ cháy như gỗ, vải, giấy, hương, nến, vàng mã. Khi xảy ra hỏa hoạn, những vật liệu này sẽ là "chất xúc tác" làm đám cháy lan nhanh và khó dập tắt.

- Công tác PCCC chưa được chú trọng: Nhiều cơ sở tôn giáo còn thiếu phương tiện, thiết bị chữa cháy tại chỗ, chưa có phương án thoát nạn cũng như chưa trang bị kiến thức, kỹ năng PCCC cho người quản lý và phật tử, tín đồ.

2. Các biện pháp bảo đảm an toàn phòng cháy, chữa cháy tại các cơ sở tôn giáo, tín ngưỡng

- Phối hợp với chính quyền, cơ quan Cảnh sát PCCC địa phương tăng cường tuyên truyền nhằm nâng cao kiến thức PCCC cho người làm việc, phục vụ tại các cơ sở tín ngưỡng, tôn giáo; đặc biệt là cách sử dụng thiết bị chữa cháy tại chỗ và quy trình thoát nạn an toàn, cho các chức sắc, nhà tu hành, người trông coi và người dân.

- Ban hành nội quy, biển báo cấm lửa, cấm hút thuốc, sơ đồ thoát nạn, xây dựng phương án chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ phù hợp với đặc điểm, tính chất, nguy cơ cháy, nổ và loại hình hoạt động; định kỳ tổ chức thực tập phương án chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ theo các tình huống đã xây dựng giúp nắm bắt, thành thạo các kỹ năng, quy trình chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ.

- Thành lập, duy trì hoạt động Đội phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ cơ sở hoặc phân công người thực hiện nhiệm vụ phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ thuộc phạm vi quản lý; tổ chức huấn luyện nghiệp vụ PCCC và CNCH định kỳ cho các đối tượng này.

- Thực hiện việc tự kiểm tra, giám sát việc chấp hành, duy trì các điều kiện an toàn về phòng cháy, chữa cháy; quản lý chặt chẽ nguồn lửa, nguồn nhiệt, dụng cụ sinh lửa, sinh nhiệt tại khu vực bếp, chánh điện…; Bố trí người trông coi khi thắp nhang thờ cúng phục vụ cho việc hành lễ, cúng, tế và khi hủy nhang, đèn, vàng mã để kịp thời xử lý ngay khi cần thiết; vàng mã phải được đốt trong thiết bị chứa bằng vật liệu khó cháy hoặc không cháy và tiến hành tại vị trí an toàn, cách xa những vật dụng dễ cháy. 

- Khu vực bảo quản nhang, đèn cầy, vàng mã phải bảo đảm an toàn PCCC; Bàn thờ phải làm được bằng vật liệu khó cháy hoặc không cháy, có vách ngăn chống cháy lan sang khu vực xung quanh; Dầu thắp đèn cần được bảo quản trong một khu vực riêng biệt, cách xa các vật liệu dễ cháy khác như hương, nến, vàng mã, vải, gỗ, các đồ thờ cúng khác và phải được chứa trong các thùng hoặc can chuyên dụng, có nắp đậy kín để ngăn bay hơi, rò rỉ, tránh bị đổ.

- Không để vật tư, hàng hoá, trưng bày, không cho người dân buôn bán trên lối đi, lan can, hành lang, cửa ra vào, lối thoát nạn; chủ động trang bị phương tiện PCCC, đồng thời phải thường xuyên kiểm tra, bảo dưỡng phương tiện. 

- Khi xảy ra cháy, các cơ sở tín ngưỡng, tôn giáo phải nhanh chóng báo động, sử dụng phương tiện chữa cháy hiện có để chữa cháy; đồng thời báo cháy qua số điện thoại 114 hoặc cơ quan chính quyền gần nhất.

Phòng Cảnh sát PCCC&CNCH