Trong bối cảnh bùng nổ của mạng xã hội và các nền tảng trực tuyến, không gian mạng đã trở thành mảnh đất màu mỡ cho các hoạt động lừa đảo, trong đó nổi bật là thủ đoạn giả danh chuyên gia tài chính hoặc người nổi tiếng để kêu gọi đầu tư.
1. Tính nguy hiểm và dấu hiệu nhận biết
Lợi dụng lòng tin và tâm lý hám lợi nhuận cao của nhiều người, các đối tượng tội phạm đã xây dựng những kịch bản tinh vi, gây thiệt hại nghiêm trọng về tài chính và tinh thần cho các nạn nhân.
* Tính nguy hiểm:
- Đánh vào tâm lý: Kẻ lừa đảo xây dựng hình ảnh chuyên nghiệp, đáng tin cậy bằng cách giả mạo các chuyên gia tài chính nổi tiếng hoặc sử dụng hình ảnh của những người có sức ảnh hưởng để tạo ra cảm giác an toàn, khiến nạn nhân tin rằng họ đang nhận được một cơ hội "độc quyền".
- Lợi nhuận "khủng" phi thực tế: Các đối tượng thường đưa ra những cam kết lợi nhuận "trên trời" (ví dụ: lãi 10-20% mỗi tuần) để kích thích lòng tham. Ban đầu, chúng có thể trả lãi nhỏ để nạn nhân tin tưởng, sau đó khuyến khích đầu tư số tiền lớn hơn, cho đến khi nạn nhân mất cảnh giác và không thể rút tiền.
- Thiệt hại nghiêm trọng: Khi nhận ra bị lừa, số tiền đã đầu tư gần như không thể thu hồi. Nhiều nạn nhân không chỉ mất toàn bộ tài sản tích cóp mà còn phải vay mượn để đầu tư, dẫn đến rơi vào cảnh nợ nần, suy sụp tinh thần.
* Dấu hiệu nhận biết:
- Thông tin mập mờ, không minh bạch: Các "kênh đầu tư" này thường không có địa chỉ, giấy phép kinh doanh rõ ràng. Mọi giao dịch chỉ diễn ra qua các ứng dụng nhắn tin như Zalo, Telegram, Messenger.
- Yêu cầu chuyển tiền cá nhân: Đây là dấu hiệu nhận biết rõ ràng nhất. Các đối tượng lừa đảo luôn yêu cầu nạn nhân chuyển tiền vào một tài khoản ngân hàng cá nhân, không phải tài khoản của một công ty hoặc quỹ đầu tư được cấp phép.
- Tạo áp lực tâm lý: Kẻ lừa đảo liên tục hối thúc nạn nhân chuyển tiền ngay lập tức, đưa ra các "chương trình ưu đãi" chỉ có thời hạn ngắn để không cho nạn nhân có thời gian suy nghĩ, tìm hiểu.
- Sử dụng hình ảnh giả mạo: Các đối tượng thường tạo hồ sơ giả, lấy cắp hình ảnh của người nổi tiếng, chuyên gia để xây dựng "vỏ bọc" đáng tin. Họ có thể thường xuyên đăng tải các hình ảnh về cuộc sống sang chảnh, xe hơi, du lịch... để tạo lòng tin.
2. Cách phòng ngừa
Việc phòng ngừa là yếu tố then chốt để bảo vệ bản thân và tài sản trên không gian mạng. Người dân cần trang bị cho mình kiến thức và thái độ thận trọng.
- Cảnh giác với lợi nhuận cao bất thường: Chú ý không có kênh đầu tư nào đảm bảo lợi nhuận cao một cách dễ dàng và nhanh chóng. Lợi nhuận luôn đi kèm với rủi ro. Bất kỳ lời mời chào nào với mức lãi suất "phi thực tế" đều có khả năng là lừa đảo.
- Kiểm tra kỹ lưỡng danh tính: Trước khi tin tưởng bất kỳ ai, hãy kiểm tra thông tin của họ. Đối với chuyên gia, hãy tìm kiếm thông tin trên các kênh chính thống, xem họ có công tác, làm việc tại đơn vị nào, uy tín không. Đối với người nổi tiếng, hãy kiểm tra xem họ có thực sự công bố thông tin đầu tư đó trên các kênh chính thức của họ hay không.
- Chỉ đầu tư qua các kênh chính thống: Lựa chọn các công ty chứng khoán, ngân hàng, quỹ đầu tư được cấp phép hoạt động bởi Ngân hàng Nhà nước hoặc Ủy ban Chứng khoán Nhà nước. Đây là những tổ chức được pháp luật bảo vệ.
- Tuyệt đối không chuyển tiền vào tài khoản cá nhân: Đây là nguyên tắc bắt buộc. Các tổ chức tài chính hợp pháp chỉ nhận tiền đầu tư thông qua tài khoản của chính công ty, tổ chức đó.
- Nâng cao kiến thức tài chính: Học hỏi và tìm hiểu kiến thức về đầu tư là cách phòng vệ tốt nhất. Khi có đủ kiến thức sẽ dễ dàng nhận ra những lời hứa hão huyền và tránh được bẫy lừa đảo.
3. Hướng dẫn xử lý khi đã là nạn nhân
Nếu không may trở thành nạn nhân của các thủ đoạn lừa đảo này, cần bình tĩnh và nhanh chóng thực hiện các bước sau để giảm thiểu thiệt hại và hỗ trợ cơ quan chức năng điều tra.
- Ngừng ngay lập tức mọi giao dịch: Điều đầu tiên và quan trọng nhất là phải ngừng ngay lập tức việc chuyển tiền, cắt đứt mọi liên lạc với các đối tượng lừa đảo để không bị mất thêm tài sản.
- Thu thập toàn bộ chứng cứ: Càng nhiều chứng cứ càng tốt. Hãy chụp ảnh màn hình tất cả các cuộc trò chuyện, tin nhắn, email, thông tin tài khoản ngân hàng của kẻ lừa đảo. Thu thập mọi hình ảnh, giấy tờ, đường link liên quan đến vụ việc.
- Trình báo cơ quan Công an: Mang toàn bộ chứng cứ đã thu thập được đến cơ quan Công an gần nhất để trình báo. Trình báo sớm sẽ giúp cơ quan chức năng có cơ sở điều tra, xử lý và có thể phối hợp với ngân hàng để ngăn chặn dòng tiền.
- Thông báo cho ngân hàng: Liên hệ ngay với ngân hàng để thông báo về giao dịch lừa đảo. Ngân hàng có thể giúp rà soát, kiểm tra và phối hợp với Công an để truy vết dòng tiền.
- Cảnh báo cho cộng đồng: Chia sẻ câu chuyện trên các diễn đàn, hội nhóm để cảnh báo cho những người khác, giúp họ không trở thành nạn nhân tiếp theo của thủ đoạn này.
Sự cảnh giác và hiểu biết chính là "lá chắn" vững chắc nhất để bảo vệ bản thân trên không gian mạng, nơi mà những cơ hội làm giàu nhanh chóng thường ẩn chứa những rủi ro khôn lường.
Phòng ANM và PCTPSDCNC