Trong những ngày tháng gian khó của đất nước, khi bóng tối của các thế lực phản động vẫn lẩn khuất, một người con của vùng đất Diên Sơn (nay là xã Diên Điền, tỉnh Khánh Hòa) đã viết nên những trang sử hào hùng bằng lòng dũng cảm, mưu trí và sự hy sinh thầm lặng. Đó là Trung tướng Cao Minh Nhạn - nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Cảnh sát, nguyên Giám đốc Công an tỉnh Khánh Hòa.

            Mưu trí trong lòng địch

          Cao Minh Nhạn sinh ngày 1-6-1954, trong một gia đình nông dân nghèo nhưng giàu truyền thống yêu nước tại xã Diên Sơn. Cha ông, cụ Cao Khả, là thương binh kháng chiến chống Pháp, mẹ là bà Trần Thị Hấn, một cơ sở cách mạng kiên trung. Gia đình ông đã chịu những mất mát lớn lao: Ba người anh ruột và ba người cậu đều hy sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc. Bà ngoại, mẹ và mợ dâu của ông được Nhà nước phong tặng danh hiệu “Bà mẹ Việt Nam Anh hùng”. Trong hoàn cảnh khắc nghiệt ấy, từ nhỏ, cậu bé Cao Minh Nhạn đã thấm nhuần tinh thần cách mạng, sớm tham gia các hoạt động hỗ trợ kháng chiến như tiếp tế, dẫn đường, bảo vệ cán bộ.

        Năm 1972, khi mới 18 tuổi, ông chính thức gia nhập ngành Công an, bắt đầu hành trình cống hiến không ngừng nghỉ. Với trình độ cử nhân Luật và sự rèn luyện trong môi trường khắc nghiệt, ông từng bước thăng tiến qua các cấp bậc, từ Thiếu tá (1989) đến Trung tướng (2012), trở thành một trong những lãnh đạo tiêu biểu của lực lượng Công an nhân dân.

         Một trong những chiến công vang dội nhất của Trung tướng Cao Minh Nhạn là việc xâm nhập “Mật khu Hòn Rồng” để triệt phá tổ chức phản cách mạng “Mặt trận cứu nguy dân tộc” vào năm 1976. Thời điểm đó, tổ chức này do Tạ Hoàng Nhạn cầm đầu, với hơn 250 tên, hoạt động vũ trang tại nhiều địa bàn ở Phú Khánh, gây ra hàng loạt vụ ám sát, tập kích, gieo rắc hoang mang trong nhân dân. Trước thềm cuộc bầu cử Quốc hội thống nhất (25-4-1976), tổ chức này âm mưu phá hoại, đặt ra thách thức lớn cho lực lượng an ninh.

        Nhận nhiệm vụ từ Ban chuyên án, Cao Minh Nhạn, khi đó mới 22 tuổi, được chọn để xâm nhập vào sào huyệt của kẻ địch. Với vai trò tổ trưởng trinh sát ngoại tuyến, ông đã mạo hiểm đóng giả “Trung úy Nguyễn Xuân Hòa”, một sĩ quan cảnh sát đặc biệt của chế độ cũ, để tiếp cận Tạ Hoàng Nhạn. Cùng với đồng chí Nguyễn Văn Mai và cô Lệ - em gái của người liên lạc của địch, ông đã thực hiện kế hoạch “điệu hồ ly sơn”, đưa thủ lĩnh phản động xuống núi và bắt giữ thành công.

        Hành trình xâm nhập kéo dài ba ngày hai đêm trong “Mật khu Hòn Rồng” là một thử thách nghẹt thở. Đối mặt với sự nghi ngờ, kiểm tra gắt gao từ Tạ Hoàng Nhạn và cận vệ, Cao Minh Nhạn luôn giữ được sự bình tĩnh, mưu trí. Ông khéo léo sử dụng thông tin từ “cơ sở mật” là cô Linh, người tình của Tạ Hoàng Nhạn, để xây dựng lòng tin với địch. Bằng sự phối hợp chặt chẽ và chiến thuật “nghi binh”, ông đã khiến Tạ Hoàng Nhạn tin tưởng và đồng ý xuống núi gặp “nhà tư sản” - thực chất là một cái bẫy do Ban chuyên án giăng sẵn. Chiến công này không chỉ bảo vệ thành công cuộc bầu cử Quốc hội mà còn củng cố niềm tin của nhân dân vào chính quyền cách mạng.

         Bản lĩnh phá những vụ án lớn

         Vào năm 1977, Cao Minh Nhạn đã ghi dấu ấn với vụ phá án giết linh mục Hà Long Ân tại Nha Trang. Vụ án nhạy cảm này từng bị các thế lực phản động lợi dụng để kích động giáo dân, vu cáo chính quyền. Với vai trò trinh sát ngoại tuyến, ông đã kiên trì điều tra, phát hiện và bắt giữ thủ phạm Lưu Nam chỉ sau một tháng. Bằng sự mưu trí và quyết đoán, ông khống chế đối tượng, thu giữ khẩu súng K54 - tang vật quan trọng, qua đó làm rõ vụ án là hành vi giết người cướp của, dập tắt âm mưu gây rối của kẻ địch.

        Trong suốt sự nghiệp, Trung tướng Cao Minh Nhạn liên tục lập nhiều chiến công xuất sắc. Giai đoạn làm Giám đốc Công an tỉnh Khánh Hòa (1996-2008), ông đã chỉ đạo triệt phá hàng loạt băng nhóm tội phạm, xóa bỏ các tụ điểm phức tạp về hình sự và tệ nạn xã hội. Đáng chú ý, ông tiên phong ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý hành chính và đảm bảo an ninh du lịch, đưa tỷ lệ điều tra phá án đạt trên 60%, với các vụ án nghiêm trọng đạt từ 80% đến 100%.

         Năm 2012, khi giữ cương vị Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Cảnh sát, ông trực tiếp chỉ đạo phá vụ án đặt quả nổ nhằm sát hại Giám đốc Công an tỉnh Khánh Hòa. Chỉ trong vòng 24 giờ, ông và Ban chuyên án đã xác định và bắt giữ thủ phạm Nguyễn Viết Trương, thu giữ 30,4 kg thuốc nổ và nhiều tang vật. Vụ án được giải quyết nhanh chóng, thể hiện bản lĩnh và kinh nghiệm dày dạn của một vị tướng từng trải.

         Đằng sau những chiến công lẫy lừng là một con người giản dị, giàu lòng nhân ái. Dù gia đình chịu nhiều mất mát, với ba người anh và ba người cậu là liệt sĩ, Cao Minh Nhạn chưa bao giờ để hoàn cảnh cá nhân cản trở tinh thần chiến đấu. Ông luôn nhấn mạnh bài học: “Lấy dân làm gốc”. Trong các chuyên án, ông khéo léo vận dụng tình cảm gia đình, như thuyết phục mẹ của cô Linh và Lệ, để biến những người từng lầm lỗi thành người hỗ trợ cách mạng. Chính sự nhân văn ấy đã góp phần hạn chế đổ máu, bảo vệ an toàn cho nhân dân và giữ bí mật nghiệp vụ.

          Trung tướng Cao Minh Nhạn không chỉ là một chiến sĩ mưu trí, dũng cảm mà còn là người lãnh đạo có tầm nhìn, góp phần xây dựng lực lượng Công an Khánh Hòa và Tổng cục Cảnh sát ngày càng trong sạch, vững mạnh. Những chiến công của ông là minh chứng sống động cho tinh thần “Vì nước quên thân, vì dân phục vụ”.

         Tối 6-8, tại Đại hội thi đua “Vì an ninh Tổ quốc” lần thứ IX nhân kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Lực lượng Công an nhân dân, 20 năm Ngày hội Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc do Bộ Công an tổ chức, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã trao tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân cho Trung tướng Cao Minh Nhạn - một vinh dự không chỉ cho bản thân ông mà còn cho gia đình, quê hương và toàn lực lượng Công an nhân dân.